martes, 6 de mayo de 2014

Unha perspectiva: 18 de abril de 1985..., case nada

Por sorte e non foi sen tempo, case 20 anos despois a Xunta acadou un fito histórico ao sentar xuntos aos gandeiros e ás comunidades de montes, para poñernos de acordo e asinar un convenio, que até esa data era impensable.

Hai uns meses, nunha entrevista que lle fixeron ao presidente «ilegal» en La Voz de Galicia, edición de papel, quixo atribuir ese éxito ao BNG, sabendo perfectamente que cando collemos as rendas da comunidade en maio de 2005, xa se asinara ese convenio e que o bipartito, tomou as rendas da Xunta o 2 de agosto dese ano. Traizoouno o subconsciente ou quixo varrer para a casa?

Arriba, peche de varios quilómetros feito pola Comunidade grazas a unha subvención esnaquizado. Aconteceu dous anos antes de asinarse ese acordo.

Abaixo, vacas e cabalos nos montes da Comunidade, arriba na serra


El País: Cabalos salvaxes e vacas bravas provocan conflitos entre veciños da serra de Barbanza

4.000 cabezas de gando, ceibos xunto ás Rías Altas.

Aínda que non existe un censo detallado, calcúlase que uns 2.000 cabalos e outras tantas cabezas de vacún viven en liberdade na serra de Barbanza, dividida entre os municipios coruñeses de Noia, Porto do Son, Ribeira, Caramiñal e Boiro. Segundo a lenda, ás eguas, na Barbanza, as fecunda o vento favonio. A estirpe pasou malas series, pero agora parecen soprar bos ventos para os salvaxes cabalos barbanzóns e as non menos lendarias vacas bravas. Aumentaron tanto en número que baixan aos sementados e as súas accións provocan frecuentes preitos.

"Cando eu era neno, en festa ou romaría, os maiores non tiñan máis que subir ao monte e baixaban cun pucho". José Blanco, que leva da corda á súa vaca mansa Nova, quéixase agora de que as bravas baixan ao val e mesmo irrompen en hortas e sementados. "Hai moito gando arriba", di sinalando os cumios de Iroite, Inxerto ou Curota. "Ás veces, sobre todo no inverno, a fame apértalles e baixan ás propiedades". Manuel Romay, outro campesiño do lugar de Queiruga, membro da xunta veciñal, asente mentres dá pintura a unha preto. Días atrás, el mesmo prendeu 10 vacas que invadiron os seus sementados. Tamén baixan cabalos. Levou o asunto ao xulgado, en Noia, que ordenou a posta en liberdade dos animais, mentres se resolvía o preito de quen paga polos danos. "Porque o gando críase en liberdade, pero ten dono, e moitos dos que se benefician son de fóra e non teñen nada que ver co campo".

Casos similares, con conflito e preito polo medio, déronse en Baroña, en Nebra, en Caamaño e outros lugares ao pé da altiplanicie, até converterse nun problema que preocupa aos Concellos. "Comprendemos o enfado dos campesiños cando os animais baixan ás leiras", di o alcalde de Porto do Son, Antonio González. "Están a aparecer vacas mortas, nas cunetas, e o Concello ten que encargarse de que se enterren. É máis, cando hai un accidente, porque ás veces cruzan as estradas de noite, é difícil reclamar. Ao pouco tempo, alguén arrinca a orella onde leva a marca o animal".

Ecosistema singular

Ninguén pon en cuestión a cría en liberdade dos cabalos barbanzóns e as vacas bravas, nin sequera os campesiños afectados pola súbita explosión demográfica das mandas. O Barbanza é un dos ecosistemas máis singulares de Galicia, e a súa paisaxe é un tesouro que só o lume carcome ano tras ano como unha maldición bíblica. ""Quiero una casa edificar / como el sentido de mi vida... Quiero hacer una casa estoica/ murada en piedra de Barbanza".". Alí quixo transmigrar Valle Inclán, e desde o seu monumento, no alto da Curota, os días de claridade, ven as rías galegas até as illas Cíes. "Certamente é unha vista de anxo", di o mestre e escritor Carlos García Bayón, que 'vive en Xuño, con xanela permanentemente aberta á nai serra. Bayón seguiu, con ollos de erudito e amante, o galope pola historia do cabalo barbanzón, e tenlle os acenos de identidade ben tomadas. "Unha estatura entre un 1,10 e 1,20 metros; é de cabeza cadrada, perfil recto, orellas finas e pequenas, pescozo curto, remos reducidos, peludo, de cor pardo avermellado e, como máxima nota diferencial, un formidable bigote verde e kaiseriano, excrecencia, creo eu, darwiniana, que lle permite comer os toxos sen magoar os beizos".

Historia lendaria

Esta especie de poni autóctono, correúdo e resistente, era xa citado polos xeógrafos e historiadores clásicos, como Plinio e Estrabón. Foi levado a Irlanda, reforzou a cabalaría do imperio romano, e segundo narra a Crónica normanda de Bouquet, os barbanzóns integraron a brava cabalaría normanda de Guillermo o Conquistador cando derrotou a Inglaterra en Hastings. "Cabalos de Barbanza", apunta con orgullo Bayón son os que trotan, galopan, piafan, caen, érguense e triunfan nos 60 metros de tapiz de Bayeux que bordaron a condesa Matilde e as súas damas palaciegas mentres tiña lugar a conquista". Os barbanzóns poboaron as Indias e as Pampas onde reina o gaucho. Outros labores menos vistosos correspondéronlles coa contemporaneidade e o progreso: 7.000 exemplares saíron da serra, para alimentar aos exércitos xermanos na I Guerra Mundial, e outros tantos "foron exportados para o traballo lúgubre das minas de Cardiff". "Declinaron desde as altas cimas dos poemas heroicos" constata non sen tristeza Bayón, "a triste carne de cuartel miserable mercadoría de tablaxerías".

No hay comentarios: